Verkefnið

SÍSL – Sérfræðingateymi í samfélagi sem lærir

Hugmyndin að SÍSL verkefninu er komin frá Huldu Karen Daníelsdóttur, kennsluráðgjafa hjá Þjónustumiðstöð Miðborgar- og Hlíða, sem jafnframt stýrir verkefninu. Netfangið hennar er: hulda.karen.danielsdottir@reykjavik.is

YFIRLIT

  • Markmið
  • Markhópur
  • Lýsing
  • Vinna og miðlun teymanna í eigin skólum
  • Nýbreytni
  • Gæði verkefnisins
  • Ávinningur nemenda/skóla/stofnunar/fyrirtækis
  • Yfirfærslugildi verkefnisins
  • Reynsla af verkefni og mat
  • Stuðningsaðilar

Markmið

Markmið verkefnisins er að gera kennara á leik-, grunn- og framhaldsskólastigi í Mosfellsbæ og á Akranesi að sérfræðingum í fjölmenningarlegum kennsluháttum og bestu leiðum í námi og kennslu nemenda sem læra íslensku sem annað tungumál, móttöku aðfluttra nemenda og gagnkvæmu félagslegu aðlögunarferli allra nemenda.

Markhópur

Nemendur sem læra íslensku sem annað tungumál á leik-, grunn- og framhaldsskólastigi og kennarar þeirra.

Lýsing

Á Akranesi og í Mosfellsbæ hafa verið sett af stað vinnutengd þjálfunarferli (lotur) fyrir hóp kennara og annarra sem koma að námi og kennslu nemenda sem læra íslensku sem annað tungumál á leik-, grunn- og framhaldsskólastigi.

Þátttakendur fá þjálfun í leiðum (best practices) sem góðar þykja í námi og kennslu annars tungumáls og eru notaðar víða. Um er að ræða 6+1 Trait, PALS (Peer-Assisted Learning Strategies) og SIOP (The Sheltered Instruction Observation Protocol).

Þátttakendur fá einnig þjálfun í millimenningarfærni, stöðvavinnu og fjölbreyttum lestrarleiðum ásamt fræðslu um móttöku nemenda sem læra íslensku sem annað tungumál, hvernig vinna megi að gagnkvæmu aðlögunarferli allra nemenda, starfendarannsóknir kennara o.fl. Bandarískir og íslenskir sérfæðingar sjá um þjálfunina.

Það sem einkennir þessar leiðir er m.a. að unnið er með nemendum sem læra íslensku sem annað tungumál inni í bekk en þeir ekki teknir út úr bekknum og kennt einum og sér. Tungumálið lærist þannig í gegnum virk og markviss samskipti nemenda sem læra íslensku sem annað tungumál og þeirra sem eiga hana að móðurmáli. Þessi nálgun er í anda fjölmenningarlegra kennsluhátta sem ganga m.a. út á samvinnunám og mikilvægi jákvæðra, innihalds- og árangursríkra samskipta nemenda sem tilheyra mismunandi samfélagshópum.

  • PALS er sérstök samvinnunámsnálgun í tengslum við lestrar- og stærðfræðinám. Nánari upplýsingar má finna á þessari vefslóð:  http://kc.vanderbilt.edu/pals/
  • 6+1 Trait er sérstök nálgun sem notuð er til að kenna ritun. Nánari upplýsingar má finna á þessari vefslóð: http://www.thetraits.org
  • SIOP er sérstök nálgun í tengslum við kennslu tungumálsins í gegnum þær greinar sem kenndar eru í skólum. Sérstök áhersla er lögð á að kennarar noti fjölbreyttar stoðir og kennsluhætti. Nánari upplýsingar má finna á þessari vefslóð:  http://www.siopinstitute.net/about.html
  • Stöðvavinna er nálgun sem tengist einstaklingsmiðuðu námi og hentar nemendum með íslensku sem annað tungumál afar vel. Nánari upplýsingar má finna á þessari vefslóð: http://www.debbiediller.com/

Vinna og miðlun teymanna í eigin skólum

Í kjölfar þjálfunarinnar þróa teymi kennara á vettvangi skólanna áfram vinnu með PALS, SIOP, 6+1 Trait og stöðvavinnu. Teymin vinna fyrir opnum tjöldum til að upplýsa samkennara sína um verkefnið, enda ber teymunum að þjálfa þá í þessum vinnubrögðum, seinna þegar reynsla er komin á þau. Öll símenntun þessu tengd mun þá fara fram innan skólanna þar sem kollegar þjálfa kollega og miðla þekkingunni og færninni sem þeir tileinkuðu sér í smiðjum sem haldnar verða á næstu tveimur árum. Miðlun þekkingar innanhúss og þjálfun af þessu tagi á að tryggja að þekkingin á málefninu sé langlíf og víðtæk en ekki á höndum örfárra starfsmanna.

Nýbreytni

Nýbreytnin felst í  því að kennarar fá þjálfun í verklagi og fá dágóðan tíma til að tileinka sér  nýja færni og ný vinnubrögð í samvinnu við aðra kennara skólans. Það eru ekki aðeins kennarar sem hafa séð um að kenna nemendum íslensku sem annað tungumál sem fá þessa þjálfun, heldur fá umsjónarkennarar og greinakennarar hana líka. Umsjónar- og greinakennarar eru einmitt þeir sem hafa átt í mestum erfiðleikum þegar kemur að kennslu nemenda sem læra íslensku sem annað tungumál á leik-, grunn- og framhaldsskólastigi. Ástæðan er í flestum tilfellum sú að umræddir kennarar einblína á fagið sem þeir eru að kenna og hafa ekki fengið þjálfun í að koma innihaldi námsbóka til skila til nemenda sem skilja tungumálið lítið sem ekkert. Kjarni verkefnisins felst m.a. í því að gera sem flesta kennara meðvitaða um innihalds- og tungumálamarkmið námsgreina og að allir kennarar séu í raun íslenskukennarar.

Í Aðalnámskrá Íslenska, 2007 stendur:

Viðfangsefni íslenskukennslunnar eru samræmd og samhæfð öllum öðrum námsgreinum. Allir kennarar verða því íslenskukennarar og allir kennarar í íslensku sem öðru tungumáli stuðla að því að markmiðum annarra námsgreina verði náð. Markmiðin lúta því ekki eingöngu að íslenskukennslu, heldur tengjast þau þekkingar-, færni-, viðhorfa- og sköpunarmarkmiðum annarra námsgreina og skólastarfinu í heild.

Tilvitnunin hér að ofan kemur heim og saman við viðfangsefni SÍSL verkefnisins.

Gæði verkefnisins felast helst í því að

  • kennarar þjálfa samkennara sína í bestu leiðum (PALS, SIOP, 6+1 Trait o.fl.) í námi og kennslu í íslensku sem öðru tungumáli.
  • kennarar á öllum skólastigum innan skólanna tengjast betur og kennarar leik,- grunn og framhaldsskóla sveitarfélaganna fá tækifæri til að vinna saman.
  • kennarar fá tækifæri til að vinna með kennurum í öðrum sveitarfélögum.
  • kennarar hafa aðgang að miðlægum vef þar sem gögn tengd verkefninu eru vistuð og þar sem þeir geta haft samskipti sín á milli á spjallsíðu (er í vinnslu).
  • nemendur sem læra íslensku sem annað tungumál fá kennslu í bestum leiðum inni í bekk ásamt öðrum nemendum en eru ekki teknir út úr bekk og kennt einum og sér.

Síðasttalda atriðið er meðvituð og markviss útfærsla á áherslum í kaflanum Íslenska sem annað tungumál í  Aðalnámskrá Íslenska, 2007, en þar stendur: ,,Mikilvægt er að gæta þess að nemendur með annað móðurmál en íslensku fylgi jafnöldrum sínum í öllum námsgreinum. “

Hver er ávinningur nemenda/skóla/stofnunar/fyrirtækis

Ávinningur nemenda er að flestir ef ekki allir kennarar leik-, grunn- og framhaldsskólanna í sveitarfélögunum þar sem þeir búa kunna til verka þegar kemur að kennslu í íslensku sem öðru tungumáli.

Ávinningur skólanna er sá sami og er nefndur hér að ofan en auk þess spara skólarnir með því að virkja eigið starfsfólk með sérfræðiþekkingu á sviði annars-máls-kennslu til að þjálfa samstarfsfólk sitt í bestu vinnubrögðum.

Ávinningur sveitarfélagsins er að skólasamfélag þess og félagsþjónustugeirinn hafa á að skipa fólki sem er sérfræðingar í kennslu íslensku sem öðru tungumáli, fjölmenningarlegum kennsluháttum og málefnum innflytjenda.


Yfirfærslugildi verkefnisins

Verkefnið er unnið að mestu leyti innan skólanna á Akranesi og í Mosfellsbæ. Kennarar fræða og þjálfa samkennara sína í bestu leiðum í námi og kennslu í íslensku sem öðru tungumáli.

Einnig stendur til að starfsmenn sveitarfélags- og bæjarskrifstofu fái sérstaka þjálfun í hagnýtum vinnubrögðum í tengslum við málefni innflytjenda. Þegar þjálfun þátttakenda í þessum tveimur sveitarfélögum lýkur, stendur til að bjóða sveitarfélögum á landsvísu upp á sambærilega þjálfun.

Reynsla af verkefni og mat á því

Fyrsti fundur vegna verkefnisins var haldinn 1. apríl 2008 og er nú góður skriður á því. Stýrihópar hafa verið settir saman á Akranesi og í Mosfellsbæ. Þeirra hlutverk er að vinna náið  með verkefnastjóra. Þátttakendur hafa verið valdir og munu sitja smiðjur í PALS og 6+1 Trait sem haldnar verða í lok september í haust. Nokkrir skólar hafa nú þegar fengið þjálfun í millimenningarfærni og fleiri bætast í þann hóp í haust.

Allir þátttakendur hafa fengið sendar upplýsingar svo þeir geti byrjað að undirbúa sig fyrir smiðjurnar.

Samningur hefur verið gerður við bandaríska sérfræðinga sem koma til landsins í lok september.

Upplýsingavefur um SÍSL er í undirbúningi. Vefur þessi mun vista allt upplýsingaefni, verkefni kennara, slóðir, myndbúta með sýnikennslu, starfendarannsóknarbók fyrir þátttakendur o.fl.

Leitast verður við að meta verkefnið á fjölbreyttan hátt.

Stuðningsaðilar

Verkefnið hefur fengið styrkveitingar frá menntamálaráðuneytinu, Jöfnunarsjóði og innflytjendaráði.